kutubhona

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَتَّخِذُواْ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاء مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ

«Эй мўминлар, мўминларни қўйиб, кофирларни дўст тутманглар!» [Нисо 144]
Аллоҳ Таоло деди:

لَا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ

«Аллоҳга ва охират кунига имон келтирадиган қавмнинг Аллоҳ ва Унинг пайғамбари чизган чизиқдан чиққан кимсалар билан дўстлашаётганларини топмассиз» [Мужодала 22]
Яна Аллоҳ Таолонинг ушбу қавли каби:

لاَ تَتَّخِذُواْ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى أَوْلِيَاء
«Яҳудийлар ва насронийларни дўст тутмангиз!» [Моида 51]
Аллоҳ Таоло яна деди:
لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاء
«Менинг душманим ва сизларнинг душманларингизни дўст тутманглар!» [Мумтаҳана 1]
Булардан бошқа оятлар ҳам бор.

Демак мавзу мўминларнинг кофирларни дўст тутиши мавзусидир. Оятнинг қолган қисми шу мавзунинг тафсилотидир. Аллоҳ Таоло кофирларни дўст тутишдан мўминларни қайтарар экан, кимки кофирларни дўст тутса Аллоҳ ундан бегона эканини баён қилиб, бу қайтаришни қатъий, кескин оҳангда билдирди. Сўнгра бу кескин қайтаришдан битта ҳолатни мустасно қилди. У мўминнинг кофир томонидан озор етиб қолишидан сақланиши ҳолатидир. Бунда ана шу озорни даф қилиш учун кофирни дўст тутиши жоиз бўлади. Бу эса мусулмон одам кофирнинг ҳукмронлиги остида бўлиб қолиб ўз ишида мағлуб бўлган пайтда бўлади. Яъни кофирдан эҳтиёт бўлиш уни дўст тутишни жоиз қилиб қўяди. Шунинг учун эҳтиёт бўлишга ҳожат қолмаса дўст тутиш ҳаром бўлиб қолади. Шунга кўра масала зоҳирда дўст тутиб, ичида эса унинг аксини яширин тутиш эмас, балки мўминнинг кофирдан эҳтиёт бўлиш ҳолатини уни дўст тутишнинг умумий ҳаромлигидан истисно қилишдир. Бундай ҳолат айтиб ўтганимиздек мусулмон ўз ишида мағлуб бўлиб қоладиган пайтда бўлади. Оятдан кофирларни дўст тутишдан, улардан ёрдам сўрашдан, уларга илтижо қилишдан, мўминлар билан уларнинг ўртасида муҳаббат пайдо бўлишидан мўминларни кескин қайтариш маъноси тушуниляпти. Демак Аллоҳ мўминларга мўминларни қўйиб кофирларни дўст